Kortyzol, często nazywany „hormonem stresu”, jest glikokortykoidem produkowanym przez korę nadnerczy. Jego wydzielanie jest regulowane przez oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA). Kortyzol pełni wiele funkcji w organizmie, w tym reguluje metabolizm glukozy, tłuszczów i białek, odpowiedź immunologiczną oraz równowagę wodno-elektrolitową.

Fizjologiczne funkcje kortyzolu

Kortyzol odgrywa kluczową rolę w adaptacji organizmu do stresu. W sytuacjach stresowych jego poziom gwałtownie rośnie, co umożliwia mobilizację rezerw energetycznych poprzez zwiększenie glukoneogenezy, czyli procesów wytwarzania glukozy z białek i tłuszczów. Ponadto, kortyzol ma działanie przeciwzapalne i immunosupresyjne, co pomaga w kontrolowaniu odpowiedzi zapalnej i zapobiega nadmiernej reakcji układu odpornościowego.

Chroniczny stres a układ mięśniowy

Chronicznie podwyższony poziom kortyzolu, wynikający ze stresu przewlekłego, ma negatywne skutki dla układu mięśniowego:

1. Zanik mięśni: Przewlekły katabolizm białek prowadzi do stopniowej utraty masy mięśniowej, co osłabia siłę i wytrzymałość mięśni.
2. Zmniejszona regeneracja: Obniżona synteza białek utrudnia regenerację mięśni po wysiłku, co może prowadzić do przeciążeń i kontuzji.
3. Insulinooporność: Wysoki poziom kortyzolu może prowadzić do insulinooporności, co zmniejsza zdolność mięśni do wykorzystywania glukozy, pogarszając ich funkcjonowanie.

Długoterminowe konsekwencje podwyższonego poziomu kortyzolu

1. Sarkopenia: Jak przewlekły stres i podwyższony poziom kortyzolu przyczyniają się do utraty masy mięśniowej związanej z wiekiem.
2. Osteoporoza: Wpływ kortyzolu na zdrowie kości i ryzyko osteoporozy.

Aby zminimalizować negatywne skutki kortyzolu na układ mięśniowy, ważne jest zarządzanie poziomem stresu poprzez:

1. Techniki relaksacyjne: Medytacja, joga i techniki oddychania pomagają obniżyć poziom kortyzolu.
2. Zdrowa dieta: Zbilansowana dieta bogata w białko, zdrowe tłuszcze i węglowodany wspomaga regenerację mięśni.
3. Regularna aktywność fizyczna: Ćwiczenia fizyczne, zwłaszcza o umiarkowanej intensywności, pomagają regulować poziom kortyzolu.